Hút thuốc lá gây hại cho hầu hết các cơ quan trong cơ thể. Vì thế lợi ích của việc từ bỏ thuốc lá chính là có thể giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh liên quan đến hút thuốc.
Hút thuốc lá ảnh hưởng đến sức khỏe như thế nào?
Người hút thuốc có tuổi thọ thấp hơn ít nhất 10 năm so với người không hút thuốc. Cụ thể số năm tuổi bị “hóa” theo khói thuốc là khoảng 12 năm ở nam giới và 11 năm ở nữ giới.
Trong khói thuốc lá chứa khoảng 7.000 hóa chất, trong đó có 69 chất gây ung thư. 2 trong số những chất độc này là:
Carbon monoxide (khí CO): Khí CO trong khói thuốc lá khi hấp thụ vào máu sẽ gắn kết rất chặt với hemoglobine trong hồng cầu, làm giảm khả năng vận chuyển oxy của hồng cầu, giảm nồng độ oxy trong máu, làm máu đặc hơn và làm tăng gánh nặng cho tim. Khí CO góp phần hình thành các mảng xơ vữa động mạch đồng thời làm giảm sự hấp thụ các chất dinh dưỡng thiết yếu và ảnh hưởng đến sự tăng trưởng và điều chỉnh cơ thể, liên quan đến bệnh tim, đột quỵ và các vấn đề tuần hoàn khác.
Hắc ín: Hắc ín là sự tập hợp của rất nhiều chất hóa học và phụ gia, được tạo thành từ chất lắng lại của khói thuốc. Đây là một trong những sản phẩm phụ nguy hiểm nhất của khói thuốc lá, chứa rất nhiều chất gây ung thư. Khi khói thuốc được hít vào phổi, hắc ín lắng đọng và bám vào các khoang chứa khí của phổi. Hệ quả của tình trạng này là ung thư và các bệnh về phổi.
Hút thuốc lá có nguy cơ bị bệnh mạch vành.
Sau đây là những tác động của hút thuốc đối với các cơ quan khác nhau của cơ thể.
Não: Hút thuốc làm tăng khả năng đột quỵ lên 2-4 lần. Đột quỵ có thể gây tổn thương não và tử vong.
Tim: Các hóa chất trong khói thuốc lá làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch. Hút thuốc lá gây xơ vữa động mạch, khiến lòng mạch hẹp hơn, giảm lưu lượng máu và tăng nguy cơ hình thành cục máu đông. Khói thuốc cũng làm tổn thương các mạch máu, làm cho chúng dày hơn và cứng hơn. Điều này khiến máu khó lưu thông, đồng thời làm tăng huyết áp và nhịp tim. Hút thuốc có liên quan bệnh mạch vành, nhồi máu cơ tim, đột quỵ, giảm lưu lượng máu đến da và chân... Chỉ cần hút từ 5 điếu thuốc trở xuống mỗi ngày cũng có thể phát triển các dấu hiệu sớm của bệnh tim mạch.
Xương: Hút thuốc lá làm giảm mật độ xương, khiến xương yếu và dễ gãy hơn. Hút thuốc cũng có thể làm chậm quá trình liền xương sau khi bị gãy xương. Đây là ảnh hưởng trực tiếp của việc hút thuốc và các yếu tố nguy cơ khác phổ biến ở những người hút thuốc như trọng lượng cơ thể thấp hơn.
Hệ miễn dịch: Theo 1 nghiên cứu năm 2017, hút thuốc làm giảm chức năng miễn dịch và gây viêm trong cơ thể. Điều này có thể dẫn đến các bệnh tự miễn, bao gồm: bệnh Crohn, viêm khớp dạng thấp, viêm loét đại tràng, Lupus ban đỏ hệ thống. Hút thuốc cũng có mối liên hệ với bệnh đái tháo đường type 2.
Phổi: Phổi là bộ phận bị ảnh hưởng rõ ràng nhất nếu bạn hút thuốc. Nhưng ảnh hưởng này thường âm thầm nhiều năm không gây triệu chứng nào cho đến khi bệnh đã khá nặng. Điều đó khiến nhiều người bị bệnh phổi do hút thuốc lá bị chẩn đoán muộn, gây khó khăn cho điều trị. Hút thuốc có thể ảnh hưởng đến đường thở và phế nang phổi. Có thể kể đến 3 bệnh phổi liên quan đến hút thuốc lá phổ biến là: bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), viêm phế quản mạn tính và khí phế thũng. Các bệnh phổi khác do hút thuốc bao gồm viêm phổi, hen suyễn và lao.
Miệng: Hút thuốc có thể ảnh hưởng đến sức khỏe răng miệng và có thể gây ra chứng hôi miệng, răng ố vàng, khô miệng, giảm khứu giác và vị giác. Hút thuốc gây kích ứng các mô nướu làm tăng nguy cơ bị bệnh nướu răng.
Sinh sản: Hút thuốc cũng có thể ảnh hưởng đến hệ sinh dục và khả năng sinh sản. Phụ nữ hút thuốc khó mang thai hơn. Ở nam giới, hút thuốc có thể gây bất lực do các mạch máu bị ảnh hưởng. Khói thuốc lá cũng ảnh hưởng tới chất lượng và giảm số lượng tinh trùng. Hút thuốc chủ động hoặc thụ động khi mang thai làm tăng một số rủi ro cho thai nhi, bao gồm: sinh non, sẩy thai, trẻ cân nặng khi sinh thấp, hội chứng trẻ sơ sin tử vong đột ngột hoặc các bệnh ở trẻ sơ sinh.
Làn da: Hút thuốc giảm lượng oxy đến da. Điều này đẩy nhanh quá trình lão hóa và làm cho da xỉn màu, sạm màu, không đều màu. Hút thuốc có thể gây ra nếp nhăn trên khuôn mặt, đặc biệt là xung quanh môi; mí mắt chùng xệ; da khô, thô ráp; các ngón tay và móng tay bị vàng. Hút thuốc làm giảm tốc độ lành vết thương trên da, tăng nguy cơ nhiễm trùng da và làm trầm trọng thêm các bệnh về da, như bệnh vẩy nến.
Nguy cơ ung thư: Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ mắc nhiều loại ung thư như ung thư miệng, thanh quản, vòm họng, thực quản, thận, cổ tử cung, gan, bàng quang, tuyến tụy, dạ dày, đại tràng, bệnh bạch cầu dòng tủy...
Hút thuốc lá bao gồm cả hút xì gà, thuốc lào, thuốc lá bạc hà, thuốc lá nhai và các dạng khác của thuốc lá đều gây ung thư và các vấn đề sức khỏe khác.
Bạn được gì khi bỏ thuốc lá?
Dù các cảnh báo đáng sợ như trên, nhưng may mắn là nếu bỏ thuốc lá sẽ làm giảm đáng kể nguy cơ bệnh tật và tử vong. Nguy cơ càng giảm khi thời gian cai hút thuốc càng lâu.
Một số nghiên cứu thấy rằng, bỏ thuốc lá trước 40 tuổi làm giảm nguy cơ tử vong vì bệnh liên quan đến hút thuốc khoảng 90%. Những con số sau đây chứng minh cho những lợi ích sức khỏe nhờ bỏ hút thuốc lá.
Nguy cơ tim mạch: Sau 1 năm bỏ thuốc, nguy cơ bị đau tim giảm mạnh.
Đột quỵ: Trong vòng 2-5 năm, nguy cơ bị đột quỵ giảm xuống còn một nửa so với người không hút thuốc.
Ung thư: Nguy cơ ung thư miệng, họng, thực quản và bàng quang giảm một nửa trong vòng 5 năm sau khi bỏ thuốc và 10 năm đối với ung thư phổi.
Ngay sau khi bỏ thuốc, chất lượng cuộc sống sẽ được cải thiện đáng kể nhờ vào những cải thiện sức khỏe sau: Thở trở nên dễ dàng hơn; Ho và thở khò khè hàng ngày giảm sau đó biến mất; Khứu giác trở nên tốt hơn; Tập thể dục và các hoạt động trở nên dễ dàng hơn; Tuần hoàn đến bàn tay và bàn chân được cải thiện.
